تاریخچه لینوکس و یونیکس – GNU/Linux Unix
سیستم عامل های رایج و معروف امروزی یک سری مراحل را برای تکامل گذرونده اند تا به نقطه ای رسیدند که الان هستند و باعث شده افراد مختلف بر اساس سلیقه و نیاز خودشون یکی از این سیستم عامل ها را انتخاب و استفاده کنند. در ادامه با تاریخچه لینوکس و یونیکس آشنا میشید که میتونه علاقه شما را به این سیستم عامل ها افزایش بده.
تکامل کامپیوتر
اوایل اندازه کامپیوترها به اندازه خانه ها یا پارکها بزرگ بودند که به سختی میشد ازشون استفاده کرد.
هر کامپیوتری یک سیستم عامل متفاوت داشت که باعث شده بود تا شرایط کار کردن با اونها بدتر بشه.
هر نرم افزاری برای انجام کار خاصی طراحی میشد بنابراین نمیشد از اون روی کامپیوتر دیگه استفاده کرد.
این موارد باعث افزایش هزینه تهیه یک نرم افزار میشد که مردم عادی توانایی پرداخت اون را نداشتند.
تکامل یونیکس
در سال 1969 میلادی، تیمی از توسعه دهندگان آزمایشگاه های Bell یک پروژه را شروع کردند تا یک نرم افزار مشترک برای همه کامپیوترها طراحی کنند و این پروژه را Unix نامگداری کردند.
یونیکس که نام ساده و ظریفی داره، از زبان C بجای زبان اسمبلی (assembly) استفاده میکنه.
قسمتی از کدهای Unix که متن باز (open source) هستش، امروزه با نام کرنل (kernel) شناخته میشه
کرنل باعث توسعه سیستم عامل و سایر توابعش شده بطوریکه میشه یونیکس را روی دستگاه های مختلف استفاده کرد.
اوایل یونیکس (Unix) در سازمان های بزرگ مثل دولت، دانشگاه یا شرکت های مالی بزرگ بر روی ابر کامپیوترها و مینی کامپیوترها مثل PC وجود داشت.
تاریخچه لینوکس و یونیکس در کنار DOS و Minix
در دهه 1980، بسیاری از سازمانها مثل IBM و HP یونیکس اختصاصی خودشون را ایجاد کردند.یونیکس بسیار گرانقیمت بود.
کد منبع یونیکس محافظت میشد تا برای عموم فاش نشود و توسط آزمایشگاه های بل بین دانشگاهها توزیع شده بود.
در سال 1981 سیستمعامل تجاری MS-DOS که مخفف کلمات Microsoft Disk Operating System است برای کامپیوترهای شخصی IBM منتشر شد.
DOS به معنای سیستمعامل دیسک است چون در آن برای انجام بسیاری از عملیات از دیسک سخت استفاده میشد.
این سیستم عامل توسط بیل گیتس (Bill Gates) از یک هکر اهل سیاتل آمریکا با قیمت 50000 دلار خریداری شده بود.
در 1983 آقای Richard Stallman پروژه GNU را گسترش داد. GNU مخفف کلمات GNU is Not Unix است.
با هدف اینکه Unix شبیه سیستم عاملی باشه که آزادانه در دسترس قرار داره و هر کسی بتونه از اون استفاده کنه.
Stallman برای انجام این کار نیاز به ابزارهای مختلف داشت که یکی از آنها کامپایلر بود.
در سال 1984 توانست کامپایلر GCC را ایجاد کند که در حال حاضر نیز جزء کارآمدترین و قویترین کامپایلرها است.
سیستم عامل های زیادی مثل Unix بوجود اومدند اما هیچکدام نتونستند محبوبیتی را بدست بیارند.
در سال 1987 آقای اندرو تننبام مینیکس (Andrew Stuart Tanenbaum) در دانشگاه Vrije Universiteit آمستردام سیستمعامل Minix را ایجاد کرد.
مینیکس از رده سیستمعاملهای شبهیونیکس است که معماری نرمافزار آن بر پایهٔ طراحی بهصورت ریزهسته میباشد.
اندرو تننبام این سیستمعامل را برای اهداف آموزشی برنامهنویسی کرد که بعدها هسته لینوکس با الهام از مینیکس بهوجود آمد.
هستهٔ مینیکس شامل ۱۲۰۰۰ خط کد مبدأ به زبان C بود. مینیکس ترکیب دو کلمه «مینی» و «یونیکس» است.
نکات حرفهای که اندرو تنباوم در طراحی مینیکس در نظر گرفته بود، تأثیر بسیار زیادی در بهوجود آمدن هستهٔ لینوکس داشت.
تاریخچه لینوکس
در سال 1991 میلادی، Linus Torvalds دانشجوی دانشگاه هلسینکی فنلاند، با استفاده از یک نسخه ی آزاد دانشگاهی از Unix که در دسترس بود شروع کرد کد خودش را بنویسه. بعداً این پروژه به کرنل (kernel) لینوکس تبدیل شد.
او برنامه مخصوص خودش را برای PC خودش نوشت و خواست بر روی Unix 386 Intel استفاده کنه که موفق نشد ولی این کار را بر روی MINIX با استفاده از کامپایلر GNU C یا GCC انجام داد.
کامپایلر GNU C انتخاب اصلی کامپایل کردن کد لینوکس هستش اما سایر کامپایلرها مثل Intel C هنوز استفاده میشند.
لینوس توروالدز این کار را فقط برای تفریح آغاز کرده بود اما با چنین پروژه بزرگی به پایان رسوند.
در ابتدا می خواست اسم این پروژه را Freax بزاره ولی در نهایت Linux شد.
لینوس توروالدز، در ابتدا کرنل لینوکس را تحت مجوز خودش منتشر کرد و محدود شده بود تا بصورت تجاری قابل استفاده باشد.
لینوکس بیشتر ابزارهای خودش را از نرم افزارهای GNU استفاده می کنه که تحت کپی رایت GNU است.
برای مثال می توان به bash، GCC ، GNU-Make ، GNU-sed اشاره کرد.
در سال 1992 میلادی، Linus Torvalds کرنل لینوکس را تحت مجوز عمومی همگانی GNU یا GNU GPL منتشر کرد.
امتیاز GPL یا GNU General Public License در مقابل امتیاز انحصار طلبانه کپی رایت (Copyright) و کپی لفت (Copyleft) است.
در GPL برنامه نویسان و کاربران، اجازه تغییر در کد برنامه ها، استفاده مجدد از کل یا بخشی از برنامه ها در برنامه ای دیگر و فروش یا پخش مجدد برنامه ها را دارند، به شرط اینکه ماهیت متن باز open source بودن کدها تغییر نکنه و تمام حقوق کپی لفت به خریدار منتقل بشه.
نماد لینوکس
نشان لینوکس یک پنگوئن تنبل نشسته با نام توکس (Tux) هست که مظهر پایداری لینوکس است.
نماد برای سیستمعاملهای تجاری مفهوم خاصی داره و با حساسیت زیادی انتخاب میشه ولی برای لینوکس زیاد جدی نیست.
داستان این نماد مربوط به زمانی است که لینوس توروالدز برای تعطیلات به استرالیا رفته بود.
زمانی که داشته با یک پنگوئن بازی میکرده، دستش را پنگوئن گاز میگیره. همین ایدهای میشه برای انتخاب نماد لینوکس!
لینوکس امروزی
امروزه ابررایانهها ، تلفنهای هوشمند ، دسکتاپ ، وب سرورها ، تبلت ، لپتاپ و لوازمخانگی از لینوکس استفاده میکنند.
اگر لینوکس نبود وسایل فوق با هزینههای بسیار زیادی بایستی خریداری میشدند چون هزینه سیستمعامل تجاری هم اضافه میشد.
کرنل لینوکس توسط دانشجویان و برنامه نویسانی از سراسر جهان توسعه داده شد.
لینوکس بهمراه سایر برنامه های پروژه GNU بصورت توزیع هایی با کاربرد عام یا خاص در اختیار همه قرار گرفته است.
بسیاری از نرم افزارهای استفاده در لینوکس از محصولات پروژه GNU است بنابراین نام صحیح این سیستمعامل گنو/لینوکس است.
از وب سایت distrowatch.com میتوان لیستی از توزیع های سیستم عامل لینوکس را مشاهده کرد.
متن باز بودن لینوکس و اینکه سازنده خاصی نداشته است باعث کندی در پیشرفت و توسعه اون نشده است.
همانطور که توروالدز گفته، هدف اغلب برنامهنویسان خوب لذت خلق کردن محصول است نه اینکه از آن کسب درآمد کنند.
این مورد در مشارکت دوستانه چهارصد هزار نفری پروژه GNU در مقابل ده هزار برنامه نویس Microsoft قابل مشاهده است.
امروزه سرمایه گذاریهای فراوانی در توسعه راه حل های متن باز تحت لینوکس توسط شرکتهای بزرگ در حال انجام هست.
طراحی محیط های گرافیگی حرفهای مثل KDE و GNOME باعث شده تا کاربران عادی هم بتونند از لینوکس استفاده کنند.
سخن پایانی
برچسبها: GNU, GNU GPL, gnu/linux, linux, open source, Richard Stallman, unix, لینوس توروالدز, لینوکس, مجوز عمومی همگانی, یونیکس